KAÇAKÇILIKLA MÜCADELE

Ça​​lınan Kültür Varlıklarına Erişmek​ İçin Tıklayınız​ ​

Yurt Dışına  Kaçırılan  Kültür  Varlıklarımızın Belirlenerek İadelerinin Sağlanması ve Mevcut  Kültür   Varlıklarımızın   Korunması   İçin Alınması  Gereken  Tedbirlerin  Belirlenmesi hakkındaki 555 sayılı Meclis Araştırma Komisyon raporuna ulaşmak için tıklayınız…

S​on yıllarda, teberrükat eşyasının büyük ölçüde envanterlenmesi, muhafazaya alınması, bilhassa çalındıklarında duyurulması, teberrükat eşya hırsızlığı konusunda caydırıcı etki yaparak, çalınma sayısında büyük oranda düşmeye neden olmuştur.

Vakıf eserler çalındığında, Vakıflar Genel Müdürlüğü bünyesinde 28 Mayıs 2002 tarihinde kurulmuş olan "Kaçakçılıkla Mücadele Bürosu" vasıtasıyla;

1) Çalınan eserlere ait envanter fişleri ve İngilizce çevirileri dijital ortamda hazırlanmakta,

2) Hazırlanan bilgiler, emniyet birimleri, Interpol, gümrükler, valilikler, müzeler, Dışişleri Bakanlığı aracılığıyla yurtdışı temsilciliklerine ve ilgili medyaya gönderilmekte,

3) Bulunan eserler olduğunda, arattırmanın durdurulması için yeniden ilgili birimler haberdar edilmekte ve eserin geri alınması sağlanmaktadır.

Vakıf abidelerden, cami ve mescitlerden çalınmış olup, mahalli emniyet birimlerine ihbarı yapılan eserlerin arattırılabilmesi ve yurt dışına çıkarılmalarının önlenmesi için derhal Vakıflar Bölge Müdürlüklerine, mümkün olduğu takdirde Vakıflar Genel Müdürlüğüne haber verilmesi büyük önem taşımaktadır.

Mahalli emniyet birimlerince ele geçirilen ve tarihi eser olup olmadığı hakkında tereddüt bulunan çalıntı eşyaların, en yakın müzede incelettirilmesi uygun olacaktır.  Bu sayede eserlerin antik değerde olup olmadıkları veya vakıf eser olup olmayacağı konusunda, tespit sağlanacaktır.

Kaçakçılıkla Mücadele bürosunda, çalınan eserlerin duyurusunun yanı sıra yurtiçi ve yurtdışındaki müzayede ve antika pazarlarının web siteleri, müzayede katalogları ve ilgili yayınlar sürekli olarak taranmakta, çalınan eserler tespit edildiğinde geri alınması sağlanmaktadır.

Büronun oluşturulmasından sonra onlarca tarihi eser yurt içinde bulunmuş ve yurt dışından geri getirilmiştir.

Eski eser müzayedelerinde ve çalıntı eserler kabul edilmemeye başlandığından, talep durunca camilerimizden eski eser çalınmaları çok büyük ölçüde azalmıştır.

Kaçakçılıkla Mücadele Bürosu tarafından yapılan çalışmalar sonucunda, vakıf kültür varlıklarının tespit edilerek karşılığında hiçbir bedel ödemeksizin ülkemize geri kazandırılması sonucunda, hırsızlık olaylarında büyük ölçüde azalma görülmüştür.

Kaçakçılıkla Mücadele Bürosu'nun 2002 yılında kurulmasından 2019 yılı sonuna kadar 344 adet hırsızlık ve kayıp olayı yaşanmış ve çalınan eserlerden 620 adeti geri kazanılmıştır. 2004 yılında da 123 kg mozaik çini ele geçirilmiştir.

Günümüzde, vakıf eski eserlerimizi korumak, kollamak, gelecek nesillere ulaştırmak görevi, Vakıflar Genel Müdürlüğüne verilmiştir. Ancak, bu eserlerin korunması, bir tek kurum ve kuruluşa emanet edilemeyecek derecede ortak sorumluluk gerektirmekte, başta mülkî amirler, güvenlik birimleri, belediyeler olmak üzere, bütün  vatandaşlarımız tarafından korunması kaçınılmazdır. Bu sorumluluğu paylaştığımız taktirde, tarihi vakıf eserlerimiz sonsuza kadar yaşayacaktır.                                                                                                          
Vakıflar Genel Müdürlüğü sorumluluğundaki taşınır kültür varlıkları;

1. Arşiv eserleri,
2. Teberrükat eşyaları,
3. Vakıf Abidelerin tamamlayıcı parçaları

 olarak üç grupta değerlendirilebilir.

Arşiv eserlerimiz; Osmanlı Devrinden günümüze kadar vücut bulmuş vakıflarımızın her türlü bilgilerini içeren belgeler olup, bunlar, vakfiye defterleri, ferman, berat gibi eserlerdir. Bu eserlerin tasnifi ve mikrofilm çekimleri tamamlanmış olup bilgisayar ortamına aktarılma işlemleri VAYS Projesi dâhilinde tamamlanmıştır. Güvenlikleri ve fiziksel korumaları sağlanmıştır. Yerli ve yabancı araştırmacılara açıktır.

Teberrükat eşyası; Cami ve mescitlerimizde mevcut olan, hayırsever kişi veya kuruluşlar tarafından bağışlanmış her türlü eşyadır. Bu eşyalar; yazma veya basma Kuran-ı Kerim, cüz ve kitap, Sakal-ı Şerif, Kabe örtüsü, halı, kilim, şamdan, avize, kandil, rahle, levha, saat ve benzeri  taşınabilir eşyalardır.

Vakıf Abidelerin tamamlayıcı parçaları; 
Çini, alem, kitabe, kapı pencere kanatları, mihrap, minber, balkon korkulukları, merdiven, sütun başlıkları, tavan göbekleri, kapı tokmakları, her türlü taş, ahşap, alçı ve metal gibi malzeme ile yapılmış süslemeli unsurlardır.

Türkiye genelindeki vakıf kökenli cami ve mescitlerimizde bulunan Teberrükat eşyasının tamamı fotoğraflı envantere sahip olup, ihtiyaç fazlası olmaları nedeni ile cami ve mescitlerden toplanan otuz bin civarındaki eser, müzelerimizde ve depolarımızda korunmaktadır.

Vakıf abide eserlerden eski eser çalınmalarını önlemek amacıyla, binalar başka bir kuruma tahsis edilirken veya herhangi bir özel veya tüzel kişiliğe kiraya verilirken; teslim sırasında binadaki tüm süsleme elemanları fotoğraf ve video kaydı ile tespit edilerek kullanıcıya zimmetle verilmektedir. Ayrıca kullanıcının binayı bu eserleri ile değerlendirip sigortalaması, kameralı güvenlik ve yangın alarmlarının yaptırılması protokollerde mutlaka yer almaktadır.

Ayrıca vakıf abidelerdeki süsleme unsurları da video kamera ile çekimleri yapılarak tasniflenmektedir. Bu eserlerde hırsızlık meydana geldiğinde, ilgili görüntüler derhal ilgili birimlere gönderilmek sureti ile duyurulmaktadır.