YURT İÇİ TAŞINMAZ VAKIF KÜLTÜR VARLIKLARINA ÖRNEKLER
Uygarlıkların beşiği Anadolu, dünyada hiçbir yer ile kıyaslanamayacak tarihi zenginliklere sahiptir. Bu tarihi zenginliklerin en önemli bölümünü de mülkiyeti vakfına ait yaklaşık 9000 civarında olan taşınmaz vakıf kültür varlıkları oluşturmaktadır.
Yurdumuzun dört bir yanında adeta açık hava müzesinde sergilenircesine bulunan bu eserler; vakfet, yaşat, yaşa düsturu çerçevesinde, tespiti, korunması ve değerlendirilmesi sağlanmaktadır. Bu kapsamda 2018 yılı sonu itibari ile yaklaşık 5250 adet taşınmaz vakıf kültür varlığının restorasyonu gerçekleşmiştir.
Hedefimiz projesi çizilmemiş ve ihtiyacı olup da restorasyonu yapılmamış hiçbir taşınmaz vakıf kültür varlığının bırakılmamasıdır.
Restorasyon öncesi ve Restorasyon sonrası görüntülerden bazı örnekler:
-
ADANA SEYHAN ABDÜLREZZAK ANTAKİ (YENİ) CAMİİ
Cami, Abdürrezzak Antaki tarafından 1724 tarihinde; minare Aptullah bin Ali Beşe tarafından 1729 tarihinde inşa ettirildi. Abdurrazzak Antaki Vakfının mülkiyetindedir. Kapının sağ üst köşesinde yer alan güneş saati Çukurova’da bu camiye özeldir. 2014 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
AMASYA MERKEZ II.BEYAZIT CAMİİ
Sultan II. Bayezid'in emri ile Amasya Valisi Şehzade Ahmed tarafından yaptırılmıştır. Bayezid Han-ı Sani Bin Mehmed Han-ı Sani Vakfının mülkiyetindedir. Amasya'daki tek “selatin" eseridir. 2018 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
ANKARA ALTINDAĞ ARSLANHANE (AHİ ŞERAFETTİN) CAMİİ VE KÜMBETİ
Ahi Hüsamettin ve Ahi Hasaneddin tarafından 1290 tarihinde cami, Ahi Şerafettin tarafından kümbet inşa ettirildi. Ahi Şerafettin Vakfı’nın mülkiyetindedir. Alçı ve çini mozaiklerle süslemeleri ile mihrap dikkat çekicidir. 2016 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
BURSA OSMANGAZİ MURADİYE(İKİNCİ MURAT) CAMİİ
II. Murat tarafından 1425-1426 tarihlerinde inşa ettirildi. Muradi Sani Vakfının mülkiyetindedir. II. Murat tarafından yaptırılan külliyenin camisidir. Bursa Kemerli girişi bu tipin en yalın biçimini yansıtır. 2014 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
DİYARBAKIR SUR ULU CAMİİ
İlk yapım tarihi 639 yılındaki Arap ordularının Diyarbakır’ı alması ile kilisenin camiye çevrilmesine bağlansa da, Büyük Selçuklu egemenliğinde Sultan Melikşah’ın talimatıyla onartılmıştır. Melikşah Vakfının mülkiyetindedir. Anadolu'nun en eski camilerindendir. Müslümanlar tarafından beşinci Harem-i Şerif olarak bilinir. 2017 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
EDİRNE MERKEZ BÜYÜK SİNAGOG
Sultan II. Abdülhamit fermanıyla 1906-1907 tarihlerinde France Depre’ye inşa ettirildi. Vakıflar İdaresi Büyük Sinagon Vakfının mülkiyetindedir. Büyük Sinagog dikdörtgen planlı olup, tuğladan yığma olarak inşa edilmiştir.2014 tarihinde restore edilmiş olup hizmete açıktır.
-
ERZURUM YAKUTİYE ÇİFTE MİNARELİ (HATUNİYE) MEDRESE
Ne zaman inşa edildiği tam olarak bilinmeyen yapı, Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetindedir. Mimari yapısı, taş oyma, kabartma ve çini süslemeleri ile muhteşem bir eserdir. 2016 tarihinde restore edilmiş olup hizmete açıktır.
-
HATAY ANTAKYA HABİB-İ NECCAR CAMİİ
Anadolu’da yapılan ilk cami olarak bilinen kültür varlığı Habib-i Neccar Camii Vakfı mülkiyetindedir. Bir Roma tapınağının yıkıntıları üzerine inşa edilmiş kiliseden camiye dönüştürülmüştür. 2007 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
IĞDIR MERKEZ ŞERAFETTİN EJDER KERVANSARAYI
Selçuklular döneminde Sürmari Emiri Şerafettin Ejder Bey tarafından 12. yy. ’da yaptırılmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğünün mülkiyetindedir. 2008 tarihinde restore edilmiş olup hizmete açıktır.
-
İSTANBUL BEŞİKTAŞ HAMİDİYE(YILDIZ) CAMİİ
Sultan II. Abdülhamit Han tarafından 1881-1886 tarihleri arasında Nikolaidis Jelpuylo’ya inşa ettirildi. Abdülhamit Han Sani Vakfının mülkiyetindedir. "Hamidiye Cami" halk arasında "Yıldız Cami" olarak da anılmaktadır. 2017 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
İSTANBUL BEŞİKTAŞ ORTAKÖY(BÜYÜK MECİDİYE) CAMİİ
Sultan Abdülmecid Han tarafından 1849-1854 tarihleri arasında Nikogos Balyan’a yaptırıldı. Sultan Abdülmecid Vakfının mülkiyetindedir. Neoklasik ve Barok üslubun etkileri görülen yapı, 2014 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
İSTANBUL BEYOĞLU NUSRETİYE CAMİİ
Sultan II. Mahmut tarafından 1823-1826 tarihleri arasında Krikor Amire Balyan’a inşa ettirildi. Sultan II. Mahmut Vakfının mülkiyetindedir. Sebil, muvakkithane, şadırvan ile bir külliye halindedir. 2013 ve 2017 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
İSTANBUL EMİNÖNÜ MISIR ÇARŞISI
1660 tarihinde Valide Turhan Sultan tarafından Mimarı Kazım Ağa ve Mustafa Ağa’ya yaptırılmıştır. Turhan Valide Sultan Vakfının mülkiyetindedir. En eski çarşılardan biri olan Mısır Çarşısının uzun ve kısa kollarının birleştiği alanda “dua meydanı” yer alır. 2018 tarihinde restore edilmiş olup hizmete açıktır.
-
İSTANBUL EMİNÖNÜ SÜLEYMANİYE CAMİİ
Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1550-1557 tarihinde Mimar Sinan’a inşa ettirildi. Sultan Süleyman Han Vakfının mülkiyetindedir. İstanbul panoramasının en önemli öğelerinden biri olan cami, külliyenin merkezinde yer alır. 2013 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
İSTANBUL FATİH MİHRİMAH SULTAN CAMİİ VE KÜLLİYESİ
1562-1565 tarihleri arasında Mimar Sinan’a inşa ettirildi. Mihrimah Sultan Vakfının mülkiyetindedir. Odağında cami olacak şekilde bir külliye olarak tasarlanmış ve Mihrimah Sultan adına yaptırılmıştır. 2014 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
İSTANBUL FATİH ŞEYH SÜLEYMAN MESCİDİ
4.-5. yüzyıllarda Geç Roma dönemimde inşa edildi. Vakıflar Genel Müdürlüğünün mülkiyetindir. UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alan Zeyrek Sit Alanında bulunur.2017 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
İSTANBUL ÜSKÜDAR MİHRİMAH SULTAN CAMİİ
Mihrimah Sultan tarafından 1547 tarihinde Mimar Sinan’a inşa ettirildi. Mihrimah Sultan Vakfının mülkiyetindedir. Sahile açılan beş kubbeli son cemaat yerini önden ve yanlardan kurşun kaplı ahşap sundurma sarar. 2014 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
KARS MERKEZ KÜMBET CAMİİ
Bagratlı Kral Abas tarafından 932-937 yılları arasında yaptırıldı. Vakıflar Genel Müdürlüğünün mülkiyetindedir. On iki havari adına yaptırılan yapı, 2015 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
KONYA BEYŞEHİR EŞREFOĞLU SÜLEYMAN BEY CAMİİ
Eşrefoğlu Süleyman Bey tarafından 1296-1299 tarihleri arasında inşa ettirildi. Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetindedir. Cami, türbe, hamam ve kütüphaneden oluşan külliyenin merkezinde cami yer alır. Türk ahşap mimarisinin bir şaheseridir. 2018 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
MALATYA DARENDE YUSUF PAŞA BEDESTENİ
18. y.y.’da Yusuf Paşa tarafından inşa ettirildi. Yusuf Paşa Vakfının mülkiyetindedir. 2006 tarihinde restore edilmiş olup hizmete açıktır.
-
RİZE MERKEZ GÜLBAHAR BÜYÜK CAMİİ
İnşa tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte Vakıflar Genel Müdürlüğünün mülkiyetindedir. Yapının tavan ve döşemesi ahşap olup ortada bağdadi kubbe mevcuttur. 2015 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
SİİRT MERKEZ ULU CAMİİ
Muğizuddin Mahmut tarafından 1129 tarihinde inşa ettirildiği bilinir. Vakıflar Genel Müdürlüğünün mülkiyetindedir. Minaresi gösterişli ve dönemine özgü çinilerle bezelidir. 2013 tarihinde restore edilmiş olup ibadete açıktır.
-
SİVAS MERKEZ GÖK MEDRESE
Anadolu Selçuklu Sultanı Kılıç Arslan’ın oğlu III. Gıyaseddin Keyhüsrev döneminin etkili vezirlerinden Sahip Ata Ali b. Hüseyin tarafından 1271 tarihinde yaptırılmıştır. Sahip Ata Fahreddin Ali Vakfının mülkiyetindedir. Taş bezemeleri, taç kapısı, çinili minareleri ve eyvanları ile oldukça önemli ve görkemli bir yapıdır. 2018 tarihinde restore edilmiş olup hizmete açıktır.
-
TRABZON ORTAHİSAR FATİH (BÜYÜK) CAMİİ
Cami'nin inşa tarihi kesin olarak bilinmese de tahminen Konstantin'in bölgeyi yönetimine verdiği yeğeni Hannibalinos tarafından 914 yılında yaptırılmıştır. Fatih Sultan Mehmed Han-ı Sani Bin Murad Han-ı Sani Vakfının mülkiyetindedir. 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet Han tarafından şehrin fethedilmesiyle birlikte camiye çevrilmiştir. 2018 tamamlanarak ibadete açılmıştır.
-
TUNCELİ PERTEK SAĞMAN KÖYÜ SALİH BEY CAMİİ
Pir Hüseyin Bey'in torunu Salih Bey tarafından 1555 yılında yaptırılmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğünün mülkiyetindedir. 2016 tarihinde restore edilmiş olup hizmete açıktır.